سورت لیزری از انواع فرآیند سورتینگ می‌باشد. سورت(sort)، کلمه‌ای انگلیسی است که معادل فارسی آن مرتب‌کردن و جدا‌کردن است. در کارخانجات صنایع غذایی، عموماً مواد خامی که از آن‌ها در فرآیند تولید استفاده می‌شود را بر‌اساس رنگ، وزن و شکل طبقه‌بندی می‌کنند که اصطلاحاً به این عمل سورت کردن گفته می‌شود. از این فرآیند، به منظور حذف آلاینده‌های احتمالی استفاده می‌شود. جهت آشنایی بیشتر با این فرآیند به صفحه سورتینگ مراجعه فرمائید.
سورت لیزری یا کالر سورتر چیست؟
سورت لیزری یا سورتر کالر، در صنایع و کارخانجات مختلف، مورد استفاده قرار می‌گیرد. دستگاه سورت لیزری، وظیفه دسته بندی محصولات بر حسب رنگ و اندازه را دارد و همچنین عملیات جداسازی ضایعات از محصول مورد نظر را نیز انجام می‌دهد. این تجهیزات به دلیل دقت بالایی که دارند عمدتاً برای محصولات غذایی از جمله: میوه‌های خشک، حبوبات و غلات استفاده می‌شود؛ اما در صنعت و معدن نیز کاربرد دارد.
بسیاری از این دستگاه‌ها، توسط شرکت‌های معروف در ایران و خارج از کشور ساخته شده‌اند که عملیات سورت لیزری را با دقت بالا انجام می‌دهند. با توجه به استفاده از تکنولوژی پیشرفته در این نوع تجهیزات قیمت سورت‌های لیزری بالاتر از سورت‌های مکانیکی است؛ زیرا این امکان را به صنایع مختلف می‌دهد تا نمونه‌هایی در اندازه‌های مختلف خریداری کرده و از آن‌ها برای سورت محصولات استفاده کنند.
سورت لیزری چگونه انجام می شود؟
همانطور که گفته شد در عملیات سورت لیزری اقلام از لحاظ رنگ و اندازه از یکدیگر تفکیک می‌شوند و ناخالصی‌ها و مواد زائد نیز جداسازی می‌شود. انجام فرآیند جداسازی و مرتب کردن محصولات طبق سورت لیزری با دقت بالایی انجام می‌شود. همچنین موجب صرفه جویی در زمان نیز می‌شود.
- بر اساس شکل و اندازه
در این نوع سورت لیزری، محصولات بر حسب اندازه از یکدیگر تفکیک می‌شوند. بر فرض مثال اگر لوبیا، عدس و نخود را دستگاه قرار دهیم بر حسب اندازه‌ای که برای دستگاه تعریف می‌شود شروع به جداسازی می‌کند.
- بر اساس رنگ
در این روش از سورت لیزری، دستگاه با استفاده از اسکنر رنگ و سنسورهای دقیقی که دارد محصولات را از یکدیگر جداسازی و درجه‌بندی می‌کند. برای مثال قابلیت جداسازی برنج و گندم از یکدیگر. در این حالت دستگاه روی رنگ خاصی تعریف می‌شود و تمامی اقلام با آن رنگ را بعنوان خروجی به شما خواهد داد. از این روش بیشتر برای جداسازی مرکبات، سبزی و گوشت که فاسد شده‌اند و تغیر رنگ داده‌اند، استفاده می‌کنند.
انواع سورت لیزری
دستگاه‌های مورد استفاده در سورتینگ لیزری، به طور کلی به دو دسته تقسیم می‌شوند:
- سورت لیزری نواری
سورت لیزری نواری درصد کمتری از مواد را له می‌کنند و محصول در حین حمل و‌نقل، نسبتاً پایدار می‌ماند؛ زیرا به صورت افقی روی تسمه حرکت می‌کند.
- سورت لیزری آبشاری
در سورت لیزری آبشاری، مواد تحت نیروی گرانش به سمت پایین آمده و باعث برخورد، اصطحکاک و جابجایی‌های عمودی بالاتر و در نتیجه افزایش نسبت مواد خرد شده می‌شود. از دستگاه سورتینگ آبشاری عموماً در صنعت مواد‌غذایی استفاده شده و بر‌اساس شکل و اندازه مواد طراحی می‌شوند.
کاربرد عملیات سورت لیزری
در ابتدا دستگاه‌های سورت لیزری تنها برای طبقه‌بندی برنج استفاده می‌شد. اما با گذشت زمان این دستگاه‌ها بهبود یافتند و برای جدا کردن محصولات دیگر مانند انواع دانه‌ها، آجیل و… نیز استفاده شدند. نکته‌ای که باید مد‌نظر داشته باشید این است که پیش از خرید، بررسی کنید که دستگاه محدود به یک محصول خاص نباشد؛ زیرا ممکن است مدل دستگاه به گونه‌ای باشد که نتواند برخی از محصولات را مرتب کند.
در ادامه به برخی از محصولاتی که می‌توانید با استفاده از این نوع دستگاه‌ها، عملیات سورت لیزری را برای طبقه‌بندی آن‌ها استفاده کنید، اشاره خواهیم کرد.
سورت لیزری حبوبات
حبوبات یکی از مهم‌ترین مواردی است که تامین کنندگان باید آن‌را به صورت مرتب و بسته‌بندی شده، به دست مصرف کنندگان برسانند تا نیازی به تمیز کردن مجدد نداشته باشند. از سورت لیزری عموماً برای جداسازی انواع عدس، سویا، لپه، ذرت، لوبیا و نخود استفاده می‌شود.
سورت لیزری غلات
عموماً برای جداسازی دانه‌های درشت غلات از دانه‌های ریز آن، مانند: گندم، برنج، جو و … کاربرد دارد و محصول را کاملاً یکدست و یکنواخت می‌کند.
سورت لیزری خشکبار
این نوع دستگاه‌ها، شامل شابلون‌های مخصوصی است که هر کدام ویژگی‌های خاص خود را دارند. برای جداسازی گردو، پسته، بادام و سایر محصولات مشابه با دقت بالا از دستگاه‌های مختلف سورت لیزری خشکبار استفاده می‌شود.
دستگاه سورت لیزری چیست و چه کاربردی دارد؟
دستگاه سورت لیزری، که با نام دستگاه سورت کالر نیز شناخته می‌شود، یکی از دستگاه‌های جدید و پیشرفته در سراسر جهان به منظور سورت کردن انواع محصولات است. چشمی‌ها و دوربین‌های قدرتمند این دستگاه، می‌توانند محصولات را در کمتر از یک صدم ثانیه اسکن کنند. در طی عملیات سورتینگ توسط دستگاه سورت لیزری، پس از تجزیه و تحلیل، دستگاه ضایعات را از سایر محصولات جدا کرده و در سطل‌های جداگانه قرار می‌دهد. با معرفی محصولات مناسب از طریق عکس آن به دستگاه، می‌توانید به راحتی محصولات مرغوب را از ضایعات جدا کنید.
کار با دستگاه‌های لیزری نیاز به مهارت خاصی ندارد و فرآیند مرتب‌سازی با این نوع تجهیزات توسط هر فردی با حداقل دانش فنی قابل انجام است. دسته‌بندی و جداسازی ضایعات سبزیجات، برنج و غلات را می‌توان به راحتی با سورت لیزری انجام داد. باید این نکته را مد نظر داشته باشید محصولاتی که از طریق فرآیند سورتینگ استاندارد می‌شوند، نسبت به سایر محصولاتی که دسته بندی نشده و همراه ضایعات هستند، قیمت بالاتری دارند.
این دستگاه، می‌تواند مواد زائد را از محصولات اصلی تشخیص دهد بطوریکه، توانایی جداسازی ریزترین مواد از یکدیگر و همچنین تشخیص محصولات سالم از ناسالم را دارد. مانند جداسازی دم کشمش و زرشک. بنابراین می‌توان به راحتی ضایعات را از محصولات سالم جداسازی کرده و آن‌ها را بر اساس کیفیت طبقه‌بندی کرد. نکته مهم دیگر این است که دستگاه‌های کالر سورتر قدیمی مجهز به لیزر نبودند و انواع خطاها در روند فعالیت آن‌ها امکان‌پذیر بود. اما با روی کار آمدن نوع، سورت لیزری این خطاها به حداقل میزان خود رسیدند.
انواع دستگاه کالر سوتر
برای آشنایی بیشتر و جهت بالابردن آگاهی با انواع دستگاه‌ها، پیشنهاد می‌کنیم مقاله دستگاه سورتیگ و دستگاه سورت را مطالعه فرمائید. در فرآیند سورت لیزری از دو نوع دستگاه استفاده می‌شود که در ادامه به هر کدام خواهیم پرداخت:
- مینی کالر سورتر
همانطور که از نام آن پیداست. این نوع از دستگاه‌ها کوچک‌تر از مابقی هستند و از آن‌ها برای مصارف کوچک‌تر مانند مشاغل خانگی یا کارگاهی کوچک استفاده می‌شود. از ویژگی‌های این دستگاه می‌توان به حمل راحت و دقت بالاتر اشاره کرد.
- مولتی کالر سورتر
دستگاه مولتی کالر با داشتن برخی از ویژگی‌های بیشتر از دستگاه کالر سورتر، پیشرفته‌تر از آن محسوب می‌شود. این نوع از دستگاه‌ها مجهز به دوربین‌های بسیار قوی هستند که توانایی مرتب سازی محصولا بر اساس نوع رنگ، اندازه با دقت بالا و کمترین خطا را دارند. همچنین توانایی تشخیص چند رنگ همزمان را نیز دارد. برای مصارف بزرگ پیشنهاد می‌کنیم از دستگاه مولتی کالر سورتر استفاده کنید.
تاثیر سورت لیزری بر فروش محصولات
محصولاتی که طبق فرآیند سورت لیزری فرآوری می‌شوند از نظر کیفیت و تمیزی در بالاترین درجه قرار دارند. بیشترین کاربرد محصولاتی که سورت لیزری شده‌اند در بازارهای جهانی و صادرات نمایان می‌شود. از طرفی دیگر بسیاری از افراد جامعه ترجیح می‌دند اجناس یکدست، تمیز و بدون ضایعات را خریداری کنند. همچنین اجناسی که بوسیله سورت لیزری عرضه می‌شوند، قیمت بالاتری دارند و از این طریق می‌توانند هزینه دستگاهی که در این رابطه تهیه کردید را جبران کنند.